Nie żyje Krzysztof Matuszewski. Aktor miał 65 lat…

Najważniejsze informacje w skrócie

• Zmarł Krzysztof Matuszewski – aktor Teatru Wybrzeże, miał 65 lat. Znany z ról teatralnych, filmowych i serialowych, był cenionym artystą i serdecznym kolegą.
• Debiutował w 1983 roku w „Antygonie”, a przez lata występował m.in. w „Wyzwoleniu”, „Śmierci Iwana Iljicza” czy „Kamerdynerze”. Widzowie mogli go też zobaczyć w „Czarnym Czwartku”, „Wielkiej wodzie”, „Na dobre i na złe” oraz „M jak miłość”.
• Uwielbiany przez reżyserów i zespół za pogodę ducha, empatię i poczucie humoru.
• Dla młodszych kolegów był wsparciem, nie tylko scenicznym – mówił o rodzinie z czułością, a stresy rozładowywał żartem.
• Jego śmierć to ogromna strata dla polskiego teatru i środowiska artystycznego.

Kiedy odchodzą ludzie sceny, milknie coś więcej niż tylko głos

To jedna z tych wiadomości, które docierają nagle, jakby ktoś nieopatrznie nacisnął przycisk „pauza” w biegu codzienności. We wtorkowy poranek, Teatr Wybrzeże, miejsce gdzie Krzysztof Matuszewski był nie tyle aktorem, co domownikiem, poinformował o jego śmierci.

Miał 65 lat. Tyle i aż tyle. Bo choć metrykalnie to spory kawałek życia, w jego przypadku mamy wrażenie, że wszystko działo się zbyt szybko. Jeszcze niedawno stał na scenie, jeszcze niedawno można go było zobaczyć w spektaklach, które miały w sobie życie, pasję i intensywność — takie jak on.

Kim był „Matuszka” dla teatru?

„Zawsze uśmiechnięty”, piszą o nim koledzy z Teatru Wybrzeże. A myślisz sobie: tak, przecież to było widać. Ten jego uśmiech, który potrafił rozbroić nawet najcięższą próbę, kiedy emocje buzowały, a reżyser nie wiedział, czy rzuci tekstem, czy dekoracją.

Był aktorem – jasne. Ale był też człowiekiem, który wnosił do zespołu coś więcej niż tylko talent. Rozładowywał napięcia, żartował, potrafił usiąść obok i po prostu posłuchać. Takim go zapamiętają młodsi aktorzy – jako scenicznego ojca, mentora i… troskliwego kolegę. Bo o dzieciach i wnukach opowiadał z czułością, która rozbrajała.

Artysta na scenie i ekranie

Debiutował w 1983 roku w „Antygonie” jako Hajmon. I to był początek drogi przez spektakle, które w wielu przypadkach stawały się wydarzeniami – nie tylko teatralnymi, ale kulturowymi. Grał w „Lilla Weneda”, „Wyzwoleniu”, „Pustych miejscach” czy w „Życiu intymnym Jarosława”. Reżyserzy uwielbiali z nim pracować: Klata, Marciniak, Stępień, Orzechowski – wymieniamy nazwiska i czujemy pewną wspólnotę estetyczną.

Ale nie tylko teatr – Krzysztof Matuszewski miał też swój czas na ekranie. I to nie byle jaki. Od filmów pełnometrażowych po seriale. „Kamerdyner”, „Czarny Czwartek”, „Wróżby kumaka”, „Wielka woda”, „Na dobre i na złe”, „M jak miłość” – te tytuły mówią wiele. Grał role drugoplanowe, ale nigdy nie był tłem. Miał tę rzadką zdolność, by pojawić się w scenie i nadać jej głębię.

Kiedy człowiek staje się wspomnieniem…

Są tacy ludzie, których wspomina się nie tyle z powodu ich wielkich ról, ale dlatego, że po prostu… byli. I robili to z sercem. Taki właśnie był Krzysztof Matuszewski. Jego śmierć nie zamyka rozdziału – otwiera wspomnienia. Te małe, osobiste i te duże, teatralne.

Czy jego imię trafi do podręczników? Może nie. Ale jeśli zapytasz młodszego aktora z Gdańska, który dopiero co wszedł na scenę — z dużym prawdopodobieństwem powie: „Tak, znałem go. Pomógł mi, był jak starszy brat.” A to więcej warte niż złote laury.

Odchodzenie – zawsze za wcześnie

Miał 65 lat. Wiesz, to taki wiek, kiedy jeszcze chce się grać. Jeszcze ma się energię. Może już nie szaleńczą, młodzieńczą, ale za to mądrzejszą. Taką, która wie, gdzie postawić pauzę, a gdzie zaakcentować ciszę. I właśnie tej ciszy teraz najbardziej brakuje.

Często myślimy, że aktorzy żyją tylko wtedy, kiedy widzimy ich na scenie lub ekranie. Ale oni mają swoje kuchnie, balkony, rozmowy przy winie, zwykłe życie. I Krzysztof był dokładnie takim człowiekiem. Bardzo zwykłym i bardzo niezwykłym zarazem.

W drugiej części artykułu: Przyjrzymy się jego konkretnym rolom, anegdotom zza kulis, a także porozmawiamy o tym, jak teatr radzi sobie z taką stratą. Bo teatr to żywa materia, która cierpi razem z ludźmi…

Role, które nie przemijają

Kiedy mówimy „aktor teatralny”, wielu z nas myśli: elita, ktoś ponad, może trochę odległy. Ale Krzysztof Matuszewski był dokładnie odwrotnością tej definicji. Był blisko ludzi, blisko spraw, zawsze „na ty” z emocją.

W „Wspólnym pokoju” był duszą pokolenia, które chciało mówić, ale nie wiedziało jak. W „Wyzwoleniu” poruszał temat wolności – nie tej z transparentów, ale tej intymnej, trudnej. W „Śmierci Iwana Iljicza” grał z takim spokojem i powagą, że widownia zapominała oddychać.

I te role – nie tylko zapadały w pamięć – one zostawały w pamięci. Krzysztof miał rzadką umiejętność nie tylko grania, ale bycia. Nie „udawał roli” – on ją przeżywał. I publiczność to czuła. Zresztą, widziała to nawet, gdy pojawiał się na chwilę – bo ta chwila wystarczała, by zostawić ślad.

Filmowe kadry z życia

Chociaż teatr był jego domem, kamera też go kochała. I to nie była przelotna relacja. W „Czarnym Czwartku” pokazał twarz, która wiedziała, czym jest strach. W „Kamerdynerze” – twarz, która rozumiała lojalność. W „Wielkiej wodzie” – zmęczenie systemem.

A przecież były też seriale – te codzienne, te bardziej „dla ludzi”. „M jak miłość„, „Na dobre i na złe” – pojawiał się, znikał, a i tak zostawiał ciepły ślad. Bo nie trzeba grać głównej roli, by zapisać się w pamięci widza. Czasem wystarczy spojrzenie – a Krzysztof miał spojrzenie, które mówiło więcej niż tysiąc słów.